Covid, savaş, enerji krizi, enflasyon. Bütün bunlar aynı anda modern dünya ekonomisinde mevcuttur. Bu faktörlerden biri bile tüm ülke ekonomilerinin çökmesine, birçok şirketin iflas etmesine, iflas etmesine veya yok olmasına neden olabilir. Dolayısıyla, mevcut durum “kümülatif olarak elverişsizdir”. Control1.hu’nun kurucusu ve baş denetleyicisi Tamas Dobay, 20 yılı aşkın deneyimiyle Computerworld’ün kriz yönetimi ve kriz yönetimi başarı faktörleri hakkındaki sorularını yanıtladı.
Computerworld: Şirketin hayatında yaklaşan bir krizin ilk işaretleri nelerdir?
Tamas Dobay: Şirketlerin hayatında her zaman iyi ve kötü zamanlar ve mevsimsel dalgalanmalar olur ama bu krizden tamamen bağımsız olabilir. Çünkü kriz nedir? Bu, bir işin hayatında içinden çıkamadığı kalıcı, modern bir düzensizliğin olduğu bir durumdur. Ne yazık ki, yaklaşan kriz hakkında hangi işaretlerle bir sonuca varılabileceği net değil. Örneğin 2008’de Lehman Brothers çöktüğünde, bunun küresel ölçekte ciddi sorunlara yol açacağını kimse tahmin etmemişti. Tanınmış uzmanlar, müdahaleye gerek olmadığını, olayın dramatik sonuçları olmayacağını söylediler. Ancak, çok geçmeden büyük ölçüde yanıldıkları anlaşıldı. Lehman Brothers davası küresel finans piyasasını şok etti. Bu nedenle, yaklaşan bir krizin her zaman net işaretleri yoktur. Bununla birlikte, alıcı ve tedarikçi pazarlarını, çeşitli göstergelerini, fiyat konjonktürünü, ticaret haddini vb. Göz önünde bulundurmaya değer ve hatta gereklidir. Kontrol, ERP ve iç kontrol sistemi bu konuda çok yardımcı olur. Bu, neyin sürekli olarak normdan farklı olduğunu görmeyi kolaylaştırır. Uzun süre geçmesine rağmen geçmeyen olumsuz belirtilere özellikle dikkat edilmelidir.
CW: Büyük zaman olarak sayılan nedir?
Tamas Dobay: Sektörünü seçiyor. Tüketim malları pazarında, yani FMCG’de, örneğin gemi inşasında olduğu gibi, kısa vadeli ve uzun vadeli tamamen farklı kabul edilir. Hızlı tüketim malları pazarında bir krizin belirtileri birkaç ay içinde ortaya çıkarken, gemi inşa sektöründe bu durum yıllar alabilmektedir.
CW: BT cihazları, elektronik ürünler ve parçalar için pazar ne durumda?
Tamas Dobay: Bu, en hızlı değişen pazarlardan biridir. Sonuç olarak, bilgisayarlar ve cep telefonları gibi elektronik bileşenlerin üretimi veya entegrasyonu ile ilgili tüm üretim faaliyetleri inanılmaz derecede hızlı değişebilir. Örneğin, müşteriler kendi tekliflerini aşarsa (bunun örnekleri vardır) ve büyük stoklar oluşturursa, diğer siparişlerini birdenbire iptal ederler. Bu gibi durumlarda üreticilerin ilk tepkisi bir süre durup her zamanki gibi hemen azaltmaya başlamak oluyor. Hat ve doğrudan çalışanların sayısı neredeyse kesinlikle azalmaya başlayacak. Elektronik endüstrisinde birçok büyük kaza örneği olmuştur. Birçok şirket büyük bir yeniden yapılanma sürecinden geçmek zorunda kaldı.
CW: Şirketteki sorunlar düzelmezse ilk yapılacak şey nedir?
Tamas Dobay: Krizin temel nedenlerini anlamamız çok önemlidir. Denetim bunu destekler. Ayrıca krizin şirket içinde ne gibi sonuçları olacağının da bilinmesi ve anlaşılması gerekmektedir. O zaman kriz yönetimi hemen başlamalıdır. İlk adım olarak, şirketler genellikle eski “gevşekliği” ortadan kaldırarak maliyetler konusunda çok daha katı hale gelirler. Ancak hangi maliyetlerin kesildiği önemli değil. Örneğin, yaygın bir refleks, büyük bir makale olduğu ve olumlu etkisinin hemen belli olduğu için pazarlama maliyetlerinin düşürülmesidir. Bu, taşınmanın olumlu yanıdır. Aynı zamanda, pazarlama kısıtlamasının doğal olarak bir pazar etkisi vardır. Bu, bu adımın diğer tarafıdır. Ancak, satışlardaki ve gelirdeki düşüş daha sonra gelir.
KV: Kontrolör bu geri çekilme eylemlerini destekliyor mu veya ileriye doğru bir uçuş öneriyor mu?
Tamas Dobay: En çok kaçmaya inanırım. Ne yazık ki, bunun ara sözlerden çok daha az örneği var. Bir kriz belirtileri ortaya çıkmadan önce stratejik bir kriz yönetimi planı oluşturmak en iyisidir. Ancak, örneğin, diğer oyuncular tarafından kapsanmayan ve ek kar elde edebileceğiniz niş pazarlar aramanız tavsiye edilir. Bu seçenekler yeterince hazırlanırsa, gerekirse etkilenen bölgelere hızlı bir çıkış mümkündür. Deneyimin gösterdiği gibi, ister çok uluslu şirketler ister KOBİ’ler olsun, krizin de “olumlu” bir yanı olduğunu belirtmek isterim. Şirketler, işleri eskisinden çok daha verimli ve çok daha düşük maliyetle yapabileceklerini fark ediyorlar. Yani bu ürünün çok daha ucuza üretilebileceği ortaya çıktı.
CW: Hangi sektörler krize karşı az ya da çok duyarlı?
Tamas Dobay: Ülke ekonomisinin tamamını etkileyen kapsamlı bir kriz olduğunda, dayanıklı tüketim mallarına olan talebin düşmesi gibi bir refleks tetiklenir. Bu genellikle otomotiv endüstrisini, tüketici elektroniğini ve emlak piyasasını etkiler. İnsanlar yeni buzdolapları, yeni arabalar veya büyük apartman daireleri almayı ertelediler. Bu hamle, değer zincirindeki diğer katılımcıların, yani söz konusu sektörlere hizmet veren işletmelerin hayatlarını etkiliyor. Deneyimler, lüks piyasasının krizlere ve artan fiyatlara çok daha az eğilimli olduğunu göstermektedir. Küresel ekonomiyi etkileyen mevcut krizin daha önceki krizlerden tamamen farklı olduğunu vurgulamak isterim. Sadece savaş değil, yanında bir salgın vardı ve şimdi enerji krizini ve enflasyonu hesaba katmamız gerekiyor. İkincisinin nedenlerini tartışmaya girmeyeceğim, gerçek şu ki enflasyon, şirketlerin hayatında ve geleceğinde belirleyici faktörlerden biridir.
CW: Buna hazır mıydınız yoksa herhangi bir krize hazır olabilir misiniz?
Tamas Dobay: Bir dereceye kadar evet, ama tam olarak değil. Bunun için bir kristal küreye ihtiyacınız var. Ancak bir şirket, örneğin denetimin sağladığı fırsatları kullanırsa, krizlerle baş etme şansı çok daha yüksektir. Kontrolün temel taşlarından biri ERP yani düzgün yapılandırılmış bir veri setidir. Onsuz kararlar, yalnızca bir kriz durumunda ölümcül olabilen duygular temelinde alınabilir.
CW: Bir şirketin büyüklüğü, bir işletmenin krize yatkınlığını ne kadar etkiler?
Tamas Dobay: Genel olarak, şirket ne kadar büyük olursa, o kadar istikrarlı ve krize dayanıklı olur ilkesi hakimdir. Elbette büyükler de krizi hissediyor ama küçüklere göre krize karşı daha fazla manevra alanı var. Ancak, şirket büyüklüğü tek başına bir şirketin krizden çıkması için yeterli bir koşul değildir. Dev şirketlerin başarısız olduğunu gördük. Dediğim gibi, mevcut kriz öncekilerden farklı. Siyasi gelişmelerle yakından bağlantılı bir enerji kriziyle de mücadele ediyoruz. Sonuç hala tahmin edilemez. Sonuçlar ayrıca dev şirketler için b’yi ciddi şekilde etkileyebilir, ancak daha küçük şirketler olumsuz çevre koşullarına daha fazla maruz kalma eğilimindedir.
CW: Başarılı ya da başarısız kriz yönetimine kendi pratiğinizden somut bir örnek verebilir misiniz?
Tamas Dobay: Covid’den önce bile küçük bir yerli mobilya üreticisi bizimle iletişime geçti. Genç girişimci zaten neredeyse ölümcül bir durumdaydı. Şirket kredi çekmek zorunda kaldı, kendi kendini besleyemedi. Maliyet yapısını kontrol ettikten sonra maliyeti yanlış hesapladıkları ortaya çıktı. Yeniden hesaplamanın ardından satış fiyatlarının ayarlanması gerekiyordu. Tabii ki, bu bazı alıcıların kaybına yol açtı, ancak çoğunluk, iyi kaliteyi takdir ederek kaldı. Şirket bugün hala başarıyla faaliyet gösteriyor. Ne yazık ki başka örnekler de var. Geçen yıl enflasyon hakim olduğunda mobilya sektöründen çok daha büyük bir gıda firması bize ulaştı. Sonuçları hızla bozulduğu için fiyatlamalarının sağlam olması ve doğru kararlar verebilmeleri için maliyetlerini hesaplamamızı istediler. İşe başladık ama bitiremedik. Mal sahibi bize yaklaştı ve projeyi, görünüşe göre buradaki amacı görmeyen yöneticiye teslim etti. İstenen verileri almadık ve düzenli olarak danışamadık. Birkaç ay sonra, maliyet kaygılarını öne sürerek projeden vazgeçtiler ki bu muhtemelen verili makroekonomik koşullarda olabilecek en kötü karardı. Ne kadar dayanacaklarını merak ediyorum, ancak tam olarak hesaplanan ve hızlı bir şekilde güncellenen maliyetleri bilmeden, onlar için uzun ve başarılı bir gelecek öngörmüyorum. Sadece parantez içinde, eğer varsa, maliyet fiyatının doğru hesaplanacağı yerli bir KOBİ ile tanışmadığımı not edeceğim.
CW: Kriz yönetimi için kilit başarı faktörleri nelerdir?
Tamas Dobay: En önemli şey, yetkin yönetimdir, çünkü sorun en üst düzeyde anlaşılmazsa, iyi bir şey beklenemez. Ancak bu kendi başına bir başarı garantisi değildir. Bir sonraki önemli başarı faktörü, bir karar durumunda neyin beklendiğini tahmin edebileceğiniz ERP ve kontroldür – bu, bir kriz durumunda çok önemlidir. En iyi yönetici bile kesin rakamlara ve bilgilere sahip olmayan bir “topal ördek”tir. Son olarak organizasyon yapısından ve kurum kültüründen bahsetmek istiyorum. Her şey her zamanki gibi yapıldığında, hemen hemen her kuruluş günlük hayatın üstesinden gelebilir, ancak bir krizde değişen koşullara hızlı ve esnek bir şekilde yanıt vermek gerektiğinde, bir şirketin iyi mi yoksa kötü mi organize olduğu netleşir. Özellikle birkaç bölümden oluşan büyük şirketler için. Bu durumlarda, bazı ekipler neredeyse özerktir ve üst yönetim için çalışmalarının her detayını görmek zordur. Bu nedenle, organizasyonu bir bütün olarak etkileyen kurum kültürünün tamamı kritiktir. Belki de “veri yeni petroldür” ifadesi tanıdık geliyor. Nitelikli veri ve bilgi olmadan büyük bir krizle başa çıkmak muhtemelen “İmkansız Görev” olacaktır. Tek bir tavsiyem var: ölç, ölç, ölç!
Donanım, yazılım, testler, bilişim dünyasından ilginç ve renkli haberler için tıklayın!
Kaynak : https://worldweeklynews.com/investigation-in-crisis/