Mezcal Makers, Ruhun Büyük Atıklarını Nasıl Geri Dönüştürüyor?

PUEBLA, MEKSİKA – Meksika’nın geleneksel agav ruhu Mezcal, ülke çapında ve yurt dışında damakları mest etti. Ancak talep arttıkça, daha acı bir not ortaya çıkıyor: üretiminin ürettiği atık miktarı ve onu ayakta tutan çevre için oluşturduğu riskler.

Tekila gibi mezcal, Amerika’nın kurak ve yarı kurak bölgelerine özgü bir bitki olan agavdan üretilen damıtılmış bir içecektir. Hem mezcal hem de tekila, agavın kalbi olan piña’nın pişirilip fermente edilmesi ve suyunun damıtılmasıyla üretilir. Bu süreçlerin yan ürünleri oldukça kirleticidir, ayrışmaya karşı dirençlidir ve arıtılmadan nehirlere boşaltılırsa sudaki yaşam için potansiyel olarak toksiktir.

Bazı çiftçiler ve araştırmacılar, tüm bu atıkları yeniden kullanmak için çözümler üretiyor. Çevreyi korumanın yanı sıra, mezcal değer zinciri boyunca istihdam yaratmayı umuyorlar. Ve tekila endüstrisi son yıllarda çevreye çok az önem verilerek katlanarak büyürken, mezcal fabrikalarının bilindiği gibi çoğu mezcal “palenques” hala küçük, aile işletmesi işletmeleridir. Bu çözümler, mezcaleros’a ürünlerini baştan itibaren çevre dostu hale getirme fırsatı sunabilir.

Meksika’nın mezcal üretimini düzenleyen kuruluş olan Mezcal Kalitesi Düzenleme Konseyi’ne göre, 2021’de 8 milyon litreden (2,1 milyon galon) fazla mezcal sertifikalandı – 2011’den %700’lük bir artış. Farklı araştırmalar, tek bir litre mezcal üretiminin yaklaşık 17 kilogram (37 pound) ıslak küspe, katı tortu ve sıvı tortu olan 10 litre (2,5 galondan fazla) şarap şarabı ürettiğini tahmin ediyor.

Bunun anlamı, yalnızca 2021’de, Meksika’nın ulusal mezcal üretiminin yaklaşık 136.000 metrik ton (yaklaşık 150.000 ABD tonu) ıslak küspe ve 80 milyon litre (21 milyon galondan fazla) şarap şarabı ürettiğidir – bunların çoğu büyük olasılıkla çöpe atılmıştır. Bir biyolog ve mezcal danışmanı olan Carmen Rosana Estrada, toprakta ve nehirlerde arıtılmamış olduğunu söylüyor. Bu kalıntılar, farklı organizmalar için toksik olabilen yüksek bir fenol konsantrasyonuna sahiptir.

Benzer şekilde üretilen ve kabaca mezcal ile aynı miktarda atık üreten tekilanın potansiyel zararı daha da büyüktür. 2021’de Meksika, çoğu ihracat için olmak üzere tüm zamanların rekoru olan 527 milyon litre (139 milyon galon) tekila üretti.

Ancak tüm bu atıkları kullanmanın yolları var. Agave’nin yeşil ve dikenli yaprakları kurumaya veya yakılmaya bırakılmak yerine sığırları beslemek için kullanılabilir. Zengin bir lif kaynağı olan yapraklar, evcil hayvan maması için de ideal bir bileşendir. Ve şarap, paket geri dönüşümünde veya çiftçilerin kendi elektrik maliyetlerini azaltabilecek biyoyakıt olarak kullanılabilir.

Guanajuato’nun orta eyaletindeki Noble Indulto fabrikasının beş kuşaktır mezcal üreten Alejandro Vasconcelos, “Tekileros ve mezcaleros yaprakları görmezden geliyor” diyor. Çiftliği, agav yapraklarını büyükbaş hayvan yemi olarak yeniden kullanıyor – çimenlerin kıt olduğu kuraklık dönemlerinde faydalı.

Agave kalıntılarını geri dönüştüren bir şirket işleten biyoteknoloji uzmanı Juan Frías, yaprakları düzenli olarak budamanın ayrıca piña’nın şeker konsantrasyonunu iyileştirdiğini ve daha iyi bir mezcal ürün oluşturduğunu söylüyor. Çoğu çiftçi, agavın mayalanmadan önce olgunlaşması için altı ila sekiz yıl bekler, o zamana kadar yapraklara dokunmaz. Frías, daha önceki budamanın bu dönemde sığır yemi sağladığını söylüyor.

Filmin yönetmenliğini de yapan Frías, “Agavların arasında kötü beslenmiş hayvanlarıyla dolaşan insanları görmek beni çok üzüyor” diyor. Milyar Agave Projesi, üretken tarım ve arazi yönetimine odaklanan, Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir kar amacı gütmeyen Regeneration International’ın bir girişimi. “Ve onlara şunu söylüyorum: ‘Hey, orada yemeğiniz var.’”

Frías’ın şirketi, yaprakları daha sonra evcil hayvan maması üreticilerine satılan lif peletleri üretmek için kullanıyor. “Köpek sahibi, evcil hayvanın dışkısının sağlam olmasını istiyor ve bu da lifle sağlanıyor” diyor. Fabrikasının şu anda ayda 2.000 metrik ton (2.200 ABD ton) elyaf peleti ürettiğini ve bunun 15 katı için yeterli talebe sahip olduğunu ekliyor – bu yüzden sürekli olarak diğer mezcal üreticilerinden yaprak satın almak istiyor, diyor.

Bu arada, mezcal danışmanı Estrada, Benemérita Universidad Autónoma de Puebla ile mezcal üretiminin en zehirli yan ürünü olan vinasseyi biyoyakıt olarak kullanacak bir proje geliştiriyor.

Ayrıca Puebla’da bir geri dönüşüm işi yürüten René Mendoza, gıda ambalajlarının geri dönüşüm sürecinde vinasse kullanmak için Universidad Popular Autónoma del Estado de Puebla ile bir proje geliştirdi. Mendoza, üniversitenin bir patent başvurusunda bulunduğunu ve çok uluslu bir gıda paketleme şirketi ile görüşmelerde bulunduğunu söylüyor.

Frías için piña sadece agav olan büyük pastanın üzerindeki kirazdır: “karbon ayak izidir, su ayak izidir, toprağın korunmasıdır ve biyolojik çeşitliliktir” diyor. Ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele için yeni stratejiler geliştirdiği bir zamanda Vasconcelos, agavın Meksika’da büyük bir rol oynayacağından emin. Bu bitkinin hayatta kalabilmesi için yılda sadece bir litre suya ihtiyacı olduğunu ve ondan pek çok şey elde edilebileceğini söylüyor.