LALITPUR, NEPAL — Rukhsana Kapali 14 yaşındayken öğretmenine okulda gördüğü tacizi anlatan dört sayfalık bir dilekçe verdi. Şimdi 23 yaşında olan Kapali, “Bazen sınıf arkadaşlarım bacaklarımı çekerdi, bazen not defterime su dökerlerdi” diyor. “Bazen beslenme çantalarından bana acı biber fırlatıyorlardı.” Öğretmenin onu azarladığını hatırlıyor ve okulu itibarsızlaştırmamasını söyledi.
Doğumda erkek olarak atanan ve bugün Katmandu merkezli kar amacı gütmeyen Queer Youth Group’un yönetici direktörü olarak görev yapan Kapali, o biçimlendirici yılların onu rahatsız etmeye devam ettiğini söylüyor. “Bugün bile kendimi aynı okulda gördüğüm, herkesin beni taciz ettiği kabuslar görüyorum ve kasılmalar yaşıyorum.” 10. sınıfın sonunda ulusal bir sınavla verilen ve yüksek orta öğretime devam etmek için bir gereklilik olan okul bitirme sertifikasını (SLC) aldıktan sonra, ilk kez okul kayıtlarının belirlendiği farklı, daha destekleyici bir enstitüye kaydoldu. onu dişi olarak Bununla birlikte, bunun kendisini hâlâ içinden çıkmaya çalıştığı bürokratik bir çıkmaza sokacağını bilmiyordu.
Okulu bitirdikten sonra Kapali, dilbilim alanında lisans derecesi almak için Nepal’deki en eski yüksek öğrenim kurumu olan Tri-Chandra Koleji’ne kaydoldu. SLC ve lise sertifikalarındaki adı ve cinsiyetindeki tutarsızlık nedeniyle, enstitü ona bir kayıt numarası vermedi, bunun yerine onu eğitim bakanlığının bir kurumu olan Sınav Kontrolör Ofisine havale etti. Kapali, yetkililerin sorununu daha sonra çözeceklerine söz verdiğini söylüyor. “5 yıl oldu ve henüz bir karar verilmedi” diyor. “Üç yıllık diplomam henüz tamamlanmadı.”
Nepal, kadın ve erkek dışındaki cinsiyetleri kabul eden 2007 Yüksek Mahkeme kararının ardından, cinsiyet kimliği konusunda bölgesel bir lider olarak lanse ediliyor. Cinsiyet azınlıklarını ilgilendiren 2018 tarihli bir dava için dilekçe veren Sujan Panta, bunun dönüm noktası niteliğinde bir başarı olduğunu belirterek, bunun 2015 Nepal Anayasasında cinsiyet ve cinsel azınlıkları koruyan hükümlerin önünü açtığını belirtti. “Başka hiçbir ulus aynı hakları sunmuyor” diyor. “Başka hiçbir yerde bu kadar cömert ve kabul eden bir toplum görmedim.”
Ancak diğerleri, bu ilerlemenin ülkenin destekleyici mevzuatı geçirmekte gecikmesi nedeniyle sekteye uğradığına işaret ediyor. Aktivist Gauri Nepali, “Anayasa hükümler içeriyor olsa da, cinsel azınlıkların ve cinsiyet azınlıklarının bu hakları nasıl elde edebilecekleri belirsiz” diyor. Sonuç olarak, Kapali gibi insanlar kendilerini ilerici bir hukuk vaadi ile kayıtsız bir bürokrasi arasında sıkışmış buldular.
Kayıt numarası şeklinde resmi bir öğrenci kimliği olmadan diploma almanın bir anlamı olmadığını düşünen Kapali, farklı bir devlet üniversitesinde hukuk okumaya geçti. Ancak burada da aynı sorun başını kaldırdı. Bu kez sosyal medyaya girdi. Sınavın başlamasına sadece bir saat kala #JusticeForTransPeopleInNepal trend olmaya başladığında, üniversite birinci sınıf sınavına girmesine izin verdi.
“Ama bu koşullar altında nasıl performans gösterecektim?” diyor. “Fena halde ortalık karıştı.” Bunun devam edeceğinden endişeleniyor. “Artık herhangi bir makamdan kimseyle savaşacak enerjim yok.” Bu yılın başlarında, Yüksek Mahkeme, Kapali’nin verdiği yazılı dilekçeye cevaben, onun sınavlarına girmesine izin veren bir ara karar çıkardı. Ama hala bir kayıt numarası yok.
29 yaşındaki Aakanshya Timsina, belgelerini düzeltmek için bir yılda altı kez Sınavlar Kontrolörlüğünü ziyaret ettiğini söylüyor. Lise sertifikasında erkek olarak listelenirken, pasaportunda kadın olarak listeleniyor. “Sürekli yeni bahaneler uydurup davamı erteliyorlar” diyor. Geçen yıl, Singapur ve Avrupa’da konaklama yönetimi diploması almaya çalıştı. Ancak yurt dışında okuyan Nepalliler için “itiraz yok” sertifikası vermesi gereken eğitim bakanlığı, belgelerindeki tutarsız cinsiyet nedeniyle başvurusunu reddetti.
“Birçok kez Yargıtay’a bile gittim” diyor. “Davamızı çok hafife alıyorlar ve bizimle üç ila beş dakikadan fazla konuşmuyorlar.”
Tri-Chandra Koleji’nin kurucu kampüsü olduğu Tribhuvan Üniversitesi’nin sınav denetleyicisi Pushpa Raj Joshi, politikanın Yüksek Mahkeme’nin kararına bağlı olacağını söylüyor. “Mahkeme karar vermediği için trans öğrencilerin belgelerinin düzeltilmesi konusu çıkmazda” diyor. “Şu anda eğitim bakanlığı bir Üniversite Kanunu taslağı hazırlıyor; trans öğrenciler de buna dahil olacak.”
Orta ve yüksek orta sınavları yöneten ve öğrenci ayrıntılarındaki hataları düzelten Ulusal Sınav Kurulu’nun bölüm görevlisi Devi Parajuli de eyalet yönergelerinin yokluğunda yapılacak çok az şey olduğunu söylüyor. “Öğrenciler buraya evraklarındaki isimlerini düzeltmek için geliyorlar ama Nepal hükümeti bu konuda bir yasa çıkarmış olsa da bir politika ya da kural koymadı” diyor. “Bu nedenle şu ana kadar tek bir kişinin adı bile düzeltilmedi ve öğrencileri belgelerini düzeltmeden geri çevirmek zorunda kalıyoruz.”
Timsina’nın belgelerini cinsiyetini yansıtacak şekilde düzeltmeye çalışmasının üzerinden bir yıldan fazla zaman geçti. “Geçen sefer benden kanıt getirmem istendi. Ne tür bir kanıt getirmemi beklediklerini bilmiyorum.” Diğerleri de benzer bir belirsizlik içinde sıkışmış durumda. Sosyal hizmet alanında eğitim gören insan hakları aktivisti Samaira Shrestha, devlet kimliğinde kadın olarak yer almadığı için sınav salonunda aşağılandığını ve başkası adına sınava girmekle suçlandığını söylüyor. “Arkadaşlarımın çoğu bu tür tacizler yüzünden okulu bıraktı.”
Nepal ceza kanunu din, kast, cinsiyet ve diğer sosyal kimlikler temelinde ayrımcılığı yasaklar. Cinsiyet ayrımcılığından suçlu bulunanlar, üç yıla kadar hapis, 30.000 Nepal rupisi (227 ABD doları) para cezası veya her ikisi ile karşı karşıya kalabilir. Başka bir madde, küçük düşürücü veya insanlık dışı muamele için beş yıla kadar hapis ve 50.000 rupiye (378 dolar) kadar para cezası öngörüyor.
Birinci sınıftan 12. sınıfa kadar okulları izleyen Katmandu metropol bölgesindeki eğitim departmanı başkanı Ram Prasad Subedi, kızlar, erkekler veya diğer cinsiyet kimliklerine sahip öğrenciler için hazırlanan belgeler arasında hiçbir ayrım olmadığını söylüyor. Kötü muameleye gelince, bakanlığın bir şikayet mekanizması olduğunu söylüyor. “Katmandu’daki tüm okullarda şikayet kutuları tuttuk” diyor. “Ancak, trans bireylerin istismarına ilişkin henüz bir şikayet alınmadı.”
2021’de Kapali, Nepal üniversitelerinin trans öğrencilerle ilgili politikalarını belirtmelerini sağlamak için Nepal’in bilgi edinme hakkı yasalarını kullandı, ancak ya şaşırtmaca ya da sessizlikle karşılandı. “Nepal’de okumamın bir yolu yok” diyor. Ayrıca 2021’in başlarında Yargıtay’a ayrı bir yazılı dilekçe vererek tüm belgelerinin cinsiyet kimliğini yansıtacak şekilde güncellenmesini talep etti, ancak henüz bir duruşma yapılmadı. Kapali, hukuk eğitimini ve deneyimlerini, diğer sivil toplum gruplarının yanı sıra, diğer konuların yanı sıra, interseks, nonbinary ve üçüncü cinsiyet bireylerin cinsiyet kimliklerine uygun olarak kişisel belgeleri alabilmelerini ve değiştirebilmelerini sağlayacak bir yasa tasarısı hazırlamak için kullandı. .
Tasarı Meclis’e sunulmadı ve Kapalı, Yargıtay’dan bir karar beklemeye devam ediyor. “Arkadaşlarım lisansüstü derecelerini bitirmek üzereyken, ben hâlâ yüksek lisans derecemi bitirmedim” diyor. “Cinsiyet kimliğimden dolayı bu yasal tuzağa düşmeseydim, sosyal medyam da mezuniyet fotoğraflarımla dolacaktı.”
Kaynak : https://globalpressjournal.com/asia/nepal/nepal-promised-protection-theyre-still-waiting/