Avrupa Komisyonu 7 Temmuz Cuma günü, AB’nin bu tartışmalı ancak az bilinen yatırım koruma anlaşmasında reform yapmak için yıllarca süren başarısız girişimlerin ardından, tartışmalı Energy Carter Anlaşması’ndan (ECT) çekilmesine yönelik önerisini açıkladı.
AB Yeşil Anlaşma şefi Frans Timmermans, “Avrupa’nın bu anlaşmadan çekilmesinin ve tüm odağımızı yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik eden ve koruyan, verimli ve rekabetçi bir enerji sistemi oluşturmaya odaklamanın zamanı geldi” dedi.
ECT’yi Çevreleyen Tartışma
1990’larda eski Sovyet devletlerinde enerji işbirliğini ve fosil yakıtlara yatırımı teşvik etmek için tasarlanan Enerji Şartı Anlaşması, AB hukuku ve 2015 Paris Anlaşması ile uyumsuzluğu konusundaki endişeleri artırıyor.
Eleştirmenler, ECT’nin maliyetli ve uzun yatırımcı-devlet anlaşmazlıkları tehdidi nedeniyle iklim eylemini engellediğini ve hükümetleri yenilenebilir enerji politikalarını uygulamaktan caydırdığını iddia ediyor.
Örneğin Hollanda, 2021’de Alman RWE ve Uniper şirketleri tarafından Hollanda’nın kömürden çıkış yasası nedeniyle dava edildi.
Toplamda, ECT, yatırımcılar tarafından AB üye devletleri de dahil olmak üzere ECT imzacılarına karşı 158 kurumsal iddiayı tetikledi. İspanya, uluslararası yatırımcılar tarafından 51 tahkim talebiyle karşı karşıya kalırken, onu İtalya (14), Romanya (8) ve Bulgaristan (7) izliyor.
İspanya’ya karşı toplam 9 milyar avroyu aşan iddiaların çoğu, yenilenebilir enerjiyle ilgili ve 2012’de güneş enerjisi kurulumları için devlet sübvansiyonlarının azaltılmasıyla bağlantılı. Eleştirmenler, hükümetin bu ödülleri ödemeyi reddetmesinin ülkedeki yenilenebilir enerji yatırımlarını baltaladığını savunuyor.
Yine de Investigate Europe, anlaşmanın Avrupa genelinde yaklaşık 344,6 milyar Euro değerindeki fosil yakıt altyapısını koruduğunu tahmin ediyor.
AB’nin Antlaşmayı Modernleştirme Girişimleri
2018’de AB, tartışmalı ECT’nin modernizasyonunu savundu ve 2019 ile 2022 arasında anlaşmayı AB hukuku ve uluslararası iklim taahhütleriyle uyumlu hale getirmeyi amaçlayan müzakerelere yol açtı.
Karmaşık geri çekilme süreci ve anlaşmanın, çekilmeden sonra 20 yıla kadar mevcut yatırımları koruyan sona erme maddesi, komisyonun anlaşmayı yeniden düzenlemeye çalışırken kullandığı ana argümanlardan biri oldu.
Örneğin İtalya, 2016’da ECT’den çekildi – ancak yine de Adriyatik Denizi’nde petrol ve gaz projesi aramalarının yasaklanmasıyla ilgili bir tahkim davasıyla ilgileniyor.
Üç yıllık yoğun müzakerelere rağmen, AB yürütme organı modernize edilmiş anlaşmanın mevcut haliyle AB’nin yatırım politikası ve AB’nin enerji ve iklim hedefleri ile uyumlu olmadığını kabul etti.
Yine de modernize edilmiş metin, anlaşmanın sona erme maddesini 20 yıldan 10 yıla indirdi – fosil yakıtla ilgili yeni yatırımları yatırım korumasından hariç tuttu.
ECT sekreteri, “Modernleşme sürecinde, pek çok ülkeyi, 20 yıl önce sona ererken anlaşmadan şimdi ayrılmanın en iyi fikir olmadığı ve modernizasyonun kabul edilmesini beklemenin daha akıllıca olacağı konusunda uyardık” dedi. general Guy Lentz, EUobsever’a söyledi.
ECT’nin modernizasyonuyla ilgili bir başka tartışma da onay prosedürüdür – çünkü bu oybirliği gerektirir. Şu anda hem AB hem de Euratom dahil olmak üzere 56 imza sahibi var.
AB Ülkelerinin ECT Konusunda Duruşu
2016 yılında İtalya, ECT’den çekilen ilk AB ülkesi oldu.
Fransa, Almanya, Polonya ve Lüksemburg, ECT’den çekilme niyetlerini zaten resmi olarak bildirdiler. Hollanda, Slovenya, Fransa ve İspanya gibi diğer ülkeler de ECT’den ayrılacaklarını söylediler.
Lentz, Fransa, Polonya ve Almanya’nın çekilmesinin önümüzdeki yıllar için ECT bütçesini şimdiden yüzde 60 oranında düşürdüğünü söyledi.
Ancak, herkes geri çekilme fikrine katılmıyor gibi görünüyor. Konuya yakın farklı kaynaklara göre Kıbrıs, Yunanistan ve Visegrad ülkeleri (Polonya hariç) anlaşmanın bir parçası olarak kalmak istiyor.
Bu arada, bazı AB ülkelerinin niyetleri belirsizliğini koruyor.
Maltalı bir yetkili World Weekly News’e verdiği demeçte, “Bazı üye devletlerin tek taraflı olarak ayrılma kararı göz önüne alındığında, Malta hala ECT’den ayrılıp ayrılmayacağını değerlendiriyor” dedi.
Lentz, bazı Visegrad ülkelerindeki yatırımların korunmasının Ukrayna’daki savaş bağlamında çok “hassas bir konu” olduğunu söyledi.
“Bu ülkelerin bu kararı aldığını görmüyorum. [to leave the ECT]Yakın zamanda, diye ekledi.
AB için Sonraki Adımlar
Komisyon önerisi şimdi Avrupa Parlamentosu ve AB üye ülkeleri tarafından incelenecek. Dosya yeni İspanya başkanlığına geçecek ve ilk gayrı resmi görüşme önümüzdeki hafta enerji bakanları toplantısında gerçekleşebilir.
Konsey’in öneriyi nitelikli çoğunlukla kabul etmesi gerekecek. Daha sonra, Avrupa Parlamentosu Üyeleri ona son yeşil ışığı yakmak zorunda kalacak.
Komisyon, AB’nin taraf olarak geri çekildiğini Enerji Şartı Anlaşması’na bildirmek zorunda kalacak. Euratom da aynısını yapmak zorunda kalacak. Ancak her ülke kendi geri çekildiğini de bildirmek zorunda kalacak çünkü bu ulusal bir yetki.
AB’nin ortak çekilmeyi kabul etmesi ve ardından AB ülkelerinin çekilmeleri konusunda ECT’yi bilgilendirmeyi reddetmesi durumunda ne olacağı belirsizliğini koruyor. Bununla birlikte, bu AB yasalarına uygun olmayacaktır ve komisyon AB üye devletlerini mahkemeye verebilir.
Kasım 2022 tarihli bir kararda, Avrupa parlamentosu “sonlandırma maddesinin olumsuz etkilerini sınırlamak ve AB içi anlaşmazlığı etkili bir şekilde önlemek için” anlaşmanın koordineli bir şekilde geri çekilmesini talep ediyor.
Kaynak : https://worldweeklynews.com/the-controversial-energy-charter-treaty-exploring-the-eus-proposal-for-withdrawal/